Na skutek emigracji i rozpadu więzów emocjonalnych, małżonek lub małżonkowie podejmują decyzje o rozwodzie. W tym właśnie miejscu osoby najczęściej borykają się z problemem- w jakim sądzie złożyć pozew o rozwód, co powinien zawierać, jak ma zostać zredagowany, aby odniósł pożądany skutek.
PRZYKŁAD I
Osoba X (Pan) zawarł związek małżeński z Y (Panią) 10 kwietnia 2010 w USC w Białymstoku. Po 2 latach Y sama wyjechała w celach zarobkowych do Wielkiej Brytanii i zamieszkuje tam z nowym partnerem. Więzi emocjonalne, uczuciowe i fizyczne pomiędzy stronami wygasły- nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. 1 lipca 2018 Y postanawia wnieść pozew o rozwód- jednakże miejsce zamieszkania od 8 lat ma na terytorium Wielkiej Brytanii i nie wie do którego sądu złożyć pozew o rozwód.
O ile w pierwszym wypadku zastosowanie mają zasady ogólne KC dotyczące właściwości, o tyle bardziej skomplikowaną sytuacją jest, gdy małżonkowie mieszają w kraju UE innym niż Polska. Zgodnie z obowiązującymi zasadami i odnośnie I przykładu żona wyjechała do innego kraju/ miasta- pozostawiając męża w miejscu zamieszkania, w którym ostatnio mieszkali tj. w Białymstoku. Aby pozew przyniósł oczekiwany skutek, żona powinna go opłacić w kwocie 600 PLN i złożyć w Sądzie Okręgowym, w którym ostatnio zamieszkiwała z mężem, o ile tam jeszcze mieszka.
PRZYKŁAD II
Osoba X zawarł związek małżeński z Y 10 kwietnia 2010 w USC w Białymstoku. Po 2 latach Y sama wyjechała w celach zarobkowych do Wielkiej Brytanii zamieszkuje tam z nowym partnerem. Więzi emocjonalne, uczuciowe i fizyczne pomiędzy stronami wygasły- nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. 1 lipca 2018 Y postanawia wnieść pozew o rozwód- jednakże miejsce zamieszkania od 8 lat ma na terytorium Wielkiej Brytanii i nie wie do którego sądu złożyć pozew o rozwód. W międzyczasie wie, że jej mąż również wielokrotnie wyjeżdżał, jednakże od 2 lat na stałe zamieszkuje w Warszawie.
Co do II przykładu, która zdarza się również często tj. gdy miejsce wspólne miejsce zamieszkania jest nieaktualne, osoby wyjechały ( np. jedna z nich mieszka za granicą, a druga w innym mieście w Polsce). W tym przypadku pozew powinien być złożony w sądzie, w którym mąż ma miejsce zamieszkania. To w interesie osoby chcącej się rozwieść będzie po pierwsze: precyzyjne ustalenie miejsca zamieszkania pozwanego, a po drugie: na jej podstawie określenie właściwości, do którego sądu powinien trafić pozew. Złożenie w tym przykładzie pozwu o rozwód w Białymstoku (mimo że zgodnie z przepisami KPC ostatnie miejsce zamieszkania były w Białymstoku) będzie skutkowało dla osoby wnoszącej, że jej pozew zostanie przekazany według właściwości- tzn. Sąd uszczegółowi, w jakim konkretnie iejcu drugi małżonek ma miejsce zamieszkania. Osoba składająca pozew pomimo wytycznych powyżej narazi się na zbędne koszty sądowe, a w szczególności straci czas, podczas którego sprawa mogłaby się poprawnie toczyć we właściwym Sądzie.
Jeżeli, co również może się zdarzyć- nie wiemy w jakim okręgu sądu małżonek mieszka, a nie da się tego ustalić na podstawie poprzednich zasad Sąd Najwyższy oznaczy właściwy sąd do którego należy złożyć pozew, aby odnieść pożądany skutek.
Technicznie najprościej powinno wyglądać tak, że pozew zgodny z wymogami pisma procesowego i opłacony w kwocie 600 PLN można złożyć w Sądzie Okręgowym ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania stron, jednocześnie argumentując w uzasadnieniu, że nie mogliśmy ustalić na podstawie wszystkich poprzednich reguł z KPC miejsca zamieszkania pozwanego. Wówczas Sąd Okręgowy z urzędu przekaże sprawę właściwości do rozpoznania Sądowi Najwyższemu- będzie to procedura szybsza i prostsza niż składania pozwu wraz z takim wnioskiem bezpośrednio do Sądu Najwyższego.
Więcej na temat rozwodów zagranicznych w artykule pt.: